Z pewnością szukając pracy wiele razy zetknąłeś się w ogłoszeniach z wymaganiem dotyczącym wysoko rozwiniętych umiejętności interpersonalnych. Być może zastanawiasz się, czego dokładnie oczekuje od Ciebie pracodawca? Dowiedz się, jakie kompetencje przydają się najbardziej w budowaniu kariery.
Istnieje duża rozbieżność w sposobie opisywania pojęcia kompetencji społecznych. Należą one do szerszej kategorii zwanej kompetencjami miękkimi. Umiejętności te nabywamy od początku swojego życia, bez konieczności przechodzenia specjalistycznych kursów. Dotyczą one zdolności zarządzania sobą oraz współpracy z innymi ludźmi. W przeciwieństwie do tego, kompetencje twarde obejmują wiedzę i umiejętności z danej dziedziny, a także są ściśle związane z danym zawodem. Oba rodzaje kompetencji są w równym stopniu przydatne w efektywnym działaniu w pracy.
Spośród kompetencji interpersonalnych można wyróżnić kilka ich rodzajów. Obejmują one: trafne interpretowanie uczuć innych osób oraz rozumienie sytuacji społecznych, empatię, umiejętność dostosowania się do reguł panujących w grupie, możliwość wpływania na innych, asertywność, radzenie sobie w warunkach konfliktu, zdolność autoprezentacji i kooperacji, a także negocjacji.
Wysoki poziom kompetencji społecznych jest kluczem do sukcesu w różnych obszarach życia. Osoby cechujące się wysoko rozwiniętymi umiejętnościami interpersonalnymi deklarują wyższą satysfakcję z życia, lepiej funkcjonują w społeczeństwie, częściej osiągają sukcesy w szkole i pracy, a nawet cechują się lepszym zdrowiem.
Trudno jest znaleźć zawody, w których umiejętności interpersonalne nie odgrywają ważnej roli. Kompetencje te są istotne nie tylko w pracy opierającej się na kontakcie z ludźmi (np. nauczyciel, psycholog). W przypadku aż 90% stanowisk dla absolwentów kierunków ścisłych kompetencje miękkie są uważane za ważne lub niezbędne. Szczególną wagę przypisuje im się w pracy w dużych przedsiębiorstwach.
W przypadku większości z analizowanych posad stwierdzono, że komunikatywność odgrywa istotną rolę. Wzorcowy pracownik powinien w sposób zrozumiały i precyzyjny przekazywać informacje innym osobom, a także aktywnie pozyskiwać i wymieniać się wiadomościami ze współpracownikami.
Menedżer to osoba zarządzająca działaniami w firmie, a więc od jego umiejętności w dużej mierze zależy sukces przedsiębiorstwa. Kompetencje społeczne są szczególnie istotne dla tego stanowiska, bez względu na to, którym szczeblem kadry się zajmuje. Osoba ta musi potrafić aktywnie słuchać swoich współpracowników, tzn. koncentrować się na ich wypowiedziach i reagować na nie w sposób empatyczny Menedżer powinien także cechować się zdolnością odkrywania talentów, by móc rozwijać członków swojego zespołu oraz właściwie przydzielać im zadania. Oczywiście zawód ten wymaga także umiejętności przywódczych, w tym motywowania pracowników, a także kompetencji negocjacyjnych i organizacyjnych.
Człowiek przewyższa inne gatunki nie tylko pod względem inteligencji, ale także umiejętności współpracy. Nie jest przypadkiem, że małe dziecko od pierwszych chwil swojego życia stara się wchodzić w interakcje z otoczeniem społecznym. Najmłodsze lata życia to czas nauki rozumienia innych i funkcjonowania w grupie. W 6 tygodnia życia niemowlę zaczyna się uśmiechać i od tego momentu uczy się, jak w ten sposób wpływać na swoje otoczenie.
Dziecko dowiaduje się wiele na temat interakcji społecznych podczas wspólnych zabaw z rówieśnikami, które rozpoczynają się ok. 18 miesiąca życia. W wieku trzech, czterech lat dzieci potrafią już razem skupić się na realizacji jednego celu, np. budując „bazę”. Umiejętności społeczne dziecka można ocenić analizując jego sposób wchodzenia do grupy. Maluch posiadający takie zdolności początkowo obserwuje rówieśników, a dopiero później stara się uczestniczyć w ich zajęciach. Dziecko, któremu brakuje kompetencji społecznych , próbuje zyskać zainteresowanie poprzez zachowania agresywne lub przeszkadzanie. Problemy w kontaktach z rówieśnikami w młodym wieku są predyktorem późniejszych trudności w tej dziedzinie.
Wraz z rozwojem poznawczym dziecka, wzrastają jego umiejętności społeczne. W wieku przedszkolnym dziecko potrafi oceniać swoich rówieśników i dzielić ich na kategorie, np. wskazując, który kolega jest najmądrzejszy. Sądy te nie są jeszcze jednak obiektywne i konsekwentne. W wieku pięciu lat dziecko potrafi nawiązać pierwsze przyjaźnie, choć są one tymczasowe.
Prawdziwego treningu w zakresie kompetencji społecznych dostarcza dziecku szkoła. Uczeń będąc w grupie dowiaduje się, jak rozpoznawać panujące w niej normy oraz dostosowywać się do nich. Dziecko uczy się podporządkowywania się oraz kierowania innymi, a także przyjmowania różnych ról.
Rozwijanie kompetencji społecznych dziecka od najmłodszych lat wpływa na całe jego późniejsze życie. Nie zapominajmy, że to w kontaktach z rodzicami i rodzeństwem maluch zaczyna nabywać te umiejętności. Należy więc starać się prezentować takie zachowania, jakie chcielibyśmy, by nasza pociecha przejawiała. Uczmy rozwiązywania konfliktów, rozumienia innych, czy podporządkowywania się regułom. Starajmy się również angażować dziecko w jak najwięcej czynności wymagających współpracy, np. wspólne zabawy, udział w zajęciach sportowych. Z pewnością warto zainwestować nie tylko w rozwój wiedzy dziecka, ale również jego kompetencje społeczne.
Sabina Dłuska
Używamy cookies