Temat pieniędzy zawsze rozbudza emocje. Nie inaczej jest, kiedy mowa o budżecie unijnym. W trakcie jego ustalania ścierają się interesy wielu stron i czasem trudno dojść do porozumienia. Te dyskusje – nieraz burzliwe i długie – mają jedna na celu ustalenie jak najlepszych zasad, zgodnie z którymi przez najbliższe lata wydawane będą pieniądza znajdujące się we wspólnej unijnej kasie. Jak wyglądać będzie obecnie obowiązujący budżet? Zapraszamy do lektury.
W przeciwieństwie do budżetów krajowych, ten unijny nie jest ustalany na rok, a na siedem lat. Nazywany jest on także wieloletnimi ramami finansowymi. Siedmioletni budżet nie jest jednak jedynym planem finansowym, w oparciu o który działa UE. Co roku bowiem, uchwalane są także budżety roczne. Dlaczego wiec UE potrzebuje także długofalowego planu finansowego? Przede wszystkim dlatego, że UE nie chce działań tylko z dnia na dzień czy z miesiąca na miesiąc, reagując na bieżące potrzeby. UE chce także wpływać na długofalowe zmiany i perspektywiczny rozwój. Pomaga w tym przewidywalność, jaką długim projektom i planom, dają właśnie siedmioletnie ramy finansowe. Co ważne, wieloletni budżet nie wyklucza elastyczności wydatków, potrzebnej choćby w takiej sytuacji, z jaką mamy do czynienia teraz, czyli z nieprzewidywalnym kryzysem – pandemią koronawirusa. Każdy taki plan zawiera bowiem szereg instrumentów zapewniających, że w nieprzewidzianych okolicznościach fundusze będą mogły zostać wykorzystane tam, gdzie są najbardziej potrzebne. Przykładem takiego instrumentu jest m.in. fundusz solidarności UE.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że budżet UE różni się od budżetów krajowych nie tylko czasem obowiązywania, ale przede wszystkim charakterem, który w tym przypadku jest zdecydowanie bardziej „inwestycyjny”. Nie finansuje on np. bieżących wydatków na edukację w szkołach powszechnych, ale wykłada pieniądze na kluczowe obszary, pozwalająca na wzrost konkurencyjności UE oraz jej rozwój gospodarczy.
W ramach budżetu znajdziemy więc środki na badania i innowacje, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, wspieranie wspólnej polityki rolnej, i ochronę środowiska. Ważną jego część stanowią także wydatki, których nadrzędnym celem jest zmniejszenie dysproporcji w rozwoju poszczególnych unijnych regionów (tzw. spójność) oraz te przeznaczane na projekty rozwojowe i międzynarodową pomoc humanitarną.
Pieniądze zasilające unijny budżet i pozwalające na sfinansowanie ogromnej ilości unijnych projektów i programów pochodzą z wielu różnych źródeł. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim wkłady finansowe państw UE, cła, którymi obłożone są produkty przywożone na teren zjednoczonej Europy oraz grzywny nakładane na firmy naruszające unijne reguły konkurencji.
Jak nietrudno się domyślić, proces akceptacji kolejnego wieloletniego unijnego budżetu nie jest ani łatwy, ani szybki. Negocjacje trwają długie miesiące, a rozpoczynają się od propozycji Komisji Europejskiej. Taki pierwszy projekt podlega następnie wielostronnym ustaleniom, w których kluczową rolę odgrywa Parlament Europejski oraz Rada, skupiająca ministrów ze wszystkich krajów UE.
Negocjacje obecnie obowiązujących ram finansowych rozpoczęły się w maju 2018 roku, kiedy swój projekt opublikowała wspomniana już wcześniej Komisja Europejska. Tym razem, w związku z pandemią koronawirusa oraz wynikającymi z niej nowymi potrzebami do sfinansowania, okazały się one jeszcze trudniejsze. Po wielu etapach, negocjacje zakończyły się 10 listopada 2020 roku. Został on zatwierdzony przez Parlament Europejski 16 grudnia i przyjęty przez Radę 17 grudnia 2020 roku. Wraz z pakietem odbudowy po COVID-19 budżet umożliwi UE zapewnienie inwestycji o wartości 1,8 biliona euro.
Wieloletnie ramy finansowe zawierają w sobie środki finansowe na pokrycie wielu różnorodnych programów i projektów. Wśród nich warto wspomnieć o dodatkowych 15 miliardach euro przeznaczonych na wzmocnienie kluczowych programów UE, takich jak program na rzecz zdrowia EU4Health, program wspierający badania i innowacje Horyzont Europa oraz dobrze znany wszystkim Europejczykom Erasmus+, obejmujący swoim zakresem edukację i szkolenia, w tym przede wszystkim skierowane do osób młodych. Kolejny 1 miliard euro zwiększy elastyczność reagowania na przyszłe potrzeby i kryzysy, a co najmniej 30% budżetu UE i funduszu odbudowy po COVID-19 w wysokości 750 mld euro zostanie przeznaczone na wsparcie działań na rzecz klimatu.
Używamy cookies